Pera Müzesi’nin yeni yıl mesajını gördüğümde aklıma tek bir soru takıldı: Kadınlar nerede?
Şimdi biri çıkıp diyebilir tabii, baksana ne güzel fotoğraf, adamlar ne de güzel eğleniyor, neşeleri de fotoğraftan taşıyor. Hakkıdır. Yeni yıl mesajı gönderirken neşeli olmak şarttır. Peki ya kadınlar?
Görselin bir önemi olduğunu düşündüm sonra. Ancak gönderilen e-bültende görsele dair herhangi bir künye bulamadığım için o önemi de çözemedim ilk bakışta. Üşenmedim. Görseli Google’da araştırdım. Hürriyet’te çıkan bir haberde yazdığına göre görsel Yapı Kredi Bankası S. Giz Koleksiyonu’na ait. Haber Ekim 2014’te yayınlanmış. Daha sonra İAE Fotoğraf Koleksiyonu’na mı geçti, yoksa bu haberdeki künye bilgisi mi yanlış, onu da kesin olarak bilemiyorum tabii. Kısaca, görsel ve Pera Müzesi arasında doğrudan bir bağlantı bulamadım.
Bu görselin beni rahatsız ettiği tek nokta, en başta söylediğim gibi, kadınların olmayışı. Açıkçası, dürüst olmak gerekirse, sırf kadınların güldüğü bir görsel kullanılsaydı da bu türden, erkekler nerede gibi, bir düşünce gelecek miydi aklıma bilmiyorum. Yine de bir durur düşünürdüm muhtemelen. Bu görsel niye seçildi? Müze yeni yılımı bu görselle kutlarken ne demek istiyor? Ne de olsa iletişim denilen dünyada gönderilen her mesajın (görsel ya da metin) bir anlamı var. Değil mi? Sadece, yeni yıl tebriği e-bülteni gönderildi mi, evet, gönderildi, olamayacak kadar önemli bir konu. Müzenin izleyiciyle doğrudan temas ettiği bir nokta; sözünü, derdini doğrudan ilettiği. En az yeni serginin ilk duyuru görselinin seçilmesi kadar önemli. Daha az değil.
Sevgili Çiğdem,
Önce teşekkürler… Zaman ayırman ve araştırman büyük incelik. Bir koleksiyonda, fotoğrafın orjinali varsa (eskilerin tabiriyle Arabı…) tamam ama elinde yalnızca baskı varsa şunu söyleyebiliriz, fotoğrafı çeken o dönemlerde çektiği fotoğrafları, bilemdiğimiz sayıda çoğaltmış ve bunlar farklı koleksiyonlarda yer almış… Giz’in fotoğraflarının çoğu da böyle… Bizimki de, o zamanlardan kalma bir baskı, ama bizim koleksiyonda, Yapı Kredi’de değil… Eminim bu fotoğrafın o zamanlarda yapılmış baskıları bir çok koleksiyonda yer alıyordur. Neden bu fotoğrafa seçildiğine gelince; Beyoğlu’nda, Pera Müzesi’nin cafe’sini andıran bir mekânda, Cumhuriyetin ilk yıllarında çekildiği, samimi neşeyi, coşkuyu simgelediği için… Pera usulü bir eğlence ortamı bu… Müzenin cafesi de bu havayı yansıtır belli ölçüde… Burada görülen insan profilini günümüz sosyetesinin partilerinde görmek zor… Cinsiyetçilik yapmadık, aynı mekânda kadınların da olduğunu başka fotoğraflardan biliyoruz… Ama, birilerinin bu fotoğrafı neden seçtiğimizi sorgulamasını da istedik açıkçası… Bildiğim, şimdilik bir sen çıktın:)
Merhaba Özalp Bey,
Zaman ayırıp yorum yazdığınız ve fotoğraf arşivleriyle ilgili detaylı bilgi verdiğiniz için çok teşekkür ederim öncelikle. SVİKV’da çalışanları, kurumdaki kadın çalışan sayısının fazlalığını bildiğim için cinsiyetçi hiçbir yaklaşım beklemedim şüphesiz. Aslında tam da bütün bunları bildiğim için kadınların olmamasına şaşırmıştım. Yorumunuzu okuyunca, son cümlede gerekli ipucunu verdiğinizi fark ettim. Yanılmıyorsam, içinde bulunduğumuz toplumsal baskıya gizli bir mesaj var. Bu mesajı sadece kadınların olduğu bir görselle vermek belki daha net olurdu. “İffetsiz kadın” kahkahaları atan kadınlarla mesela. Böyle gizli mesajların algılanmasına daha çok vakit var korkarım. Baksanıza, şimdilik, sadece ben sorgulamışım. Umarım bu yazı ve sizin yorumunuz sayesinde bu sayıyı artırabiliriz. 🙂