Feminist Pedagogy “Practices of Remembrance”, Istanbul, October 2018

(Only available in Turkish. Please send me an e-mail for further info.)

Geçtiğimiz Temmuz ayında çalışmaya başladığım Frankfurt Tarih Müzesi’nde, Bibliothek der Alten – Göçmen Kadınlar Birliği Projesi’nin koordinatörlüğünü yürütüyorum. Bibliothek der Alten, müzenin 2000 yılında başlattığı sanatsal bir hafıza projesi. Göçmen Kadınlar Birliği (Bundesverband der Migrantinnen) ise, 2005 yılında Frankfurt’ta kurulan ve daha sonra tüm Almanya’ya yayılan bir dernekler federasyonu. Bibliothek der Alten projesi kapsamında Göçmen Kadınlar Birliği de müzede kendi tarihlerini anlatacaklar.

2015 yılında tamamlamayı hedeflediğimiz çalışmanın ilk buluşması 22 Haziran Pazar günü yapacağımız ve Frankfurt’ta yaşayan tüm Türkiyeli göçmen kadınların katılımına açık olan tanışma toplantısı. Bu toplantıda proje hakkında bilgi vereceğiz ve GKB’nin nasıl bir çalışma yürüteceğinin detaylarını dernek üyeleri ile birlikte tartışarak planlayacağız. Projede müzenin asli rolü kolaylaştırıcılık. Yani kadınlar bütün çalışma boyunca özgürler ve hikayelerini nasıl ve hangi araçlar ile anlatmak istediklerine kendileri karar verecekler. Bu süreçte benim görevim ise göçmen kadınlar ile müze arasında iletişimi sağlamak ve ihtiyaç dahilinde proje sürecine yardımcı olmak.

Bu işbirliği hakkında, derneğin Kadın dergisinin son sayısına bir yazı yazdım. Aşağıda okuyabileceğiniz bu yazıda Bibliothek der Alten projesi hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz. Katılımcı ve demokratik müze projelerinin başarılı bir örneği olarak değerlendirdiğim bu proje hakkında daha detaylı yazmayı planlıyorum. Ayırca bu çalışma süreci boyunca da yapılan etkinlikleri burada yazmaya devam edeceğim.

***

Hikâyemi dinler misin?

Frankfurtlu göçmen kadınların çalışmaları müzede 

Frankfurtlu Göçmen Kadınlar, geçtiğimiz aylarda, Frankfurt Tarih Müzesi’nin daveti üzerine, Bibliothek der Alten projesine katıldılar. 2000 yılında, Sigrid Sigurdsson tarafından geliştirilen ve şu an Dr. Angela Jannelli küratörlüğünde devam eden proje, hatıra kavramına sanatsal açıdan bakan bir açık arşiv. Frankfurtluların ve şehirdeki kurumların hatıraları bir araya getirilerek, alternatif bir tarih yazımı amaçlanıyor; II. Dünya Savaşı, çocukluk, aile, eğitim, sağlık, kültür-sanat, göç, mimari, gündelik hayat projede yer alan temalar arasında. Nesiller arası bir proje olarak kurgulanan Bibliothek der Alten 105 yıl sürecek ve 2105 yılında sona erecek.

Kütüphane mantığıyla tasarlanan projede, şu an iki büyük kitaplık bulunuyor. Her katılımcıya bir raf ayrılıyor ve bu raf için bir kutu oluşturmaları ya da bir hatıra defteri hazırlamaları isteniyor. Hazırlıklar tamamen rafın sahiplerine ait ve istedikleri şekilde kendi hikâyelerini anlatıyorlar. Bazı raflarda kitaplar, günlükler, mektuplar, kasetler, filmler vb. kişisel gündelik eşyaların bulunduğu kutular, bazı raflardaysa yine tamamen raf sahibinin kişisel tercihiyle hazırlanan, zaman zaman fotoğraflar ya da kartpostal gibi görsel malzemelerle desteklenen, defterler yer alıyor. Bugüne kadar yaklaşık 80 raf tamamlandı. Frankfurt Göçmen Kadınlar Birliği de projeye katılarak, kendi hikâyesini anlatacak.

Frankfurt’ta göçmen kadın olmak

Bibliothek der Alten projesi kapsamında bir kutu hazırlamaya karar veren Frankfurt Göçmen Kadınlar Birliği proje üzerine çalışmalarına başladı. Kuruluş tarihçesi, göçmen kadınların talepleri, atölye çalışmaları, bilgilendirme toplantıları, kadınlar kahvesi, koro şarkıları ve el işi kursları aracılığıyla, hikâyeleştirilerek, Frankfurt’ta göçmen kadın olmak anlatılacak.

Bu bağlamda, bugüne kadar yapılan etkinliklerden toplanılan bütün görsel-işitsel kayıtlar ve basılı materyaller bir araya getirilecek ve bir envanter çalışması yapılacak. Seçilen materyallerle, Göçmen Kadınlar Birliği’nin başlangıcından günümüze Frankfurt’taki çalışmalarını anlatan bir kitap hazırlanacak. Düzenlenecek, el işi sanatları, film gösterimleri, yaratıcı yazarlık vb. atölye çalışmalarıyla birlikte, göçmen kadınların kendi hikâyelerini anlatmaları istenecek. Projeye katılmayı kabul eden göçmen kadınlar, kendi hikâyelerini yazacak ve bu hikâyelerden oluşturulan kitap da kutuda yer alacak.  Eş zamanlı yapılacak yüz yüze görüşmelerle, göçmen kadınların hikâyeleri filme alınacak ve bu görsel-işitsel kayıtlar hem kutuda, hem de Bibliothek der Alten projesinin mediathek bölümünde erişilebilir olacak.

Göçmen Kadınlar Birliği 1 Mayıs yürüyüşünde.

Bu çalışmaların yanı sıra, 8 Mart 2014 ve 8 Mart 2015 tarihleri arasındaki bütün etkinlikler kayıt altına alınarak, Frankfurt Göçmen Kadınlar Birliği’nin bir yıl boyunca yaptığı her çalışma belgelenecek. Böylelikle, göçmen kadınların bir yıllık çalışmaları ve talepleri detaylı bir şekilde görülebilecek.

Hoş bir tesadüfle, kutunun tamamlanması hedeflenen 2015 yılı, Göçmen Kadınlar Birliği’nin Frankfurt’taki çalışmalarına başlamasının 10. yılına denk geliyor. Belki de diyebiliriz ki bu proje, Frankfurt Göçmen Kadınlar Birliği’nin 10. yıl kutlamalarına bir hazırlık. Bir şenlik havası.