AB Neoliberal Kapitalizmle Tanışıyor: Öncelik Eğitim Sektöründe
|

AB Neoliberal Kapitalizmle Tanışıyor: Öncelik Eğitim Sektöründe

Geçenlerde bir arkadaşımın kızı Paris’te ilkokula gidiyor, onunla telefonla konuşurken Türkiye’deki özel okul fiyatlarından bahsettik ve konu yurt dışında çocuk okutmaya geldi. Meğer Avrupa’da da her şeyi devlet okulları çözemiyormuş. Ebeveynler son yıllarda çocuklarını daha çok özel okullara yollamaya başlamışlar. İyi özel okulların fiyatları İstanbul’dakilerle kıyaslanamayacak kadar düşük olsa bile, bekleme listeleri varmış. Paris’te yaşayan arkadaşım da ilkokul 3. sınıfa geçen kızı için bir özel okula başvurmuş. Sohbete dahil olan herkesin, üstelik hem Türkiye’de hem de Fransa’da, ücretsiz/burslu aldığı eğitim programlarını hatırlatıp durum analizine başladı: “Fransa eğitim sistemi çöktü.”

Photo by Yusheng Deng on Unsplash

Şöyle ki: Geçtiğimiz yıllarda, devlet bütçesinin yetersizliği nedeniyle bazı kesintiler yapılacağı duyurulmuş. Bilin bakalım kesintiyi nerede yapmayı uygun görmüş Fransız politikacılar? Bingo! Öğretmen maaşlarında. Sonra ne olmuş? Düşük maaşlar nedeniyle insanlar öğretmen olmak istemiyormuş, mevcut öğretmenler de daha fazla para kazanabilecekleri işler arıyormuş. Bitmedi. Devlet okullarında öğretmen sıkıntısı nedeniyle boş geçen dersleri doldurmak için Fransızlar bir çare bulmuş: “Sınıfları birleştirelim!”

15 kişiyi geçmeyen sınıfları diğer sınıflara dağıtıyorlarmış. Türkiye’den bildiğimiz, bir öğretmenin eğitim verebileceğinden fazla çocuk içeren sınıfları hatırladım. Sınıflar kalabalıklaşıyor, öğretmenlerin işi daha da zorlaşıyor. Arkadaşım dedi ki: “Keşke sadece öyle olsa. Kayıt az olunca, 2. ve 3. sınıfların müfredatı birbirine yakın diye onları da birleştiriyorlar. Bir sınıfta hem 2. hem de 3. sınıf öğrencilerine ders anlatıyor öğretmen. Köy okulu gibi!”

İtiraf etmeliyim ki, Paris’in nezih bir semtinde mahalle okuluna çocuğunu gönderip köy okulu eğitimi almak benzetmesine çok güldüm. Benzetmenin sebebi sınıfsal bir aşağılama değil; Türkiye’den aşina olduğumuz dışlayıcı eğitim politikasına yapılan göndermeyle Fransa eğitim sisteminin güncel halini özetlemek. Bilindiği üzere, Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde, özellikle Kürt nüfusun yaşadığı köylerde, devlet eğitimi ya birkaç köyün çocuklarının yatılı okuduğu bölge okullarında verilir ya da köye bir öğretmen atanır ve yaşları fark etmeksizin köyün bütün çocuklarına, tek bir sınıfta, farklı dersler anlatılır. Dolayısıyla, “farklı yaş—aynı sınıf” politikasının dışlayıcılığı, daha en başta, çocukların eşit eğitim hakkının devlet tarafından ihlal edilmesiyle başlıyor.

Photo by Tim Mossholder on Unsplash

Burada bir parantez açarak bahsetmek isterim, Doğu ve Güneydoğu bölgelerindeki eğitim sistemine dair yaygın toplumsal kampanyalar, çoğunlukla, mevzunun sadece toplumsal cinsiyet politikalarına odaklanmıştır. Örneğin, “Baba Beni Okula Gönder” kampanyası. Kız çocuklarının zorla evlendirilmeye maruz kalmaması, metalaştırılarak sözde “başlık parası” adı altında satılmaması ve daha da önemlisi, kendi geleceğini tayin etme hakkına sahip olmalarını hedefleyen bu kampanyada ne eksik? Kesişimsel feminist perspektif; yani, bu kız çocuklarının okula gönderilmemesini sadece ataerkil toplumsal cinsiyet normlarıyla değil, bölgenin etnik kimliği ve yaşam koşullarıyla da birlikte ele almalıyız. Örneğin, anadil, ulaşım şartları ve iş pazarı gibi belirleyici diğer faktörlerle bir bütün olarak analiz edilmeli.  

Bu bağlamda, Türkiye’nin eğitimde fırsat eşitsizliğine ve dilin politikasına dair eleştirel bir bakış sunan, 2008 yapımı, İki Dil Bir Bavul filmini anmadan geçemeyeceğim.

Denizlili bir öğretmenin Şanlıurfa’nın Demirci köyündeki bir yılının öyküsü. Öğretmen Kürtçe bilmez, çocuklar Türkçe. Öğretmen ilk kez gördüğü bu coğrafyada, müfredatın ona emrettiğini uygulamaya çalışır, ama bölgenin kendi gerçeklikleri vardır.

MUBİ


Filmdeki ufacık bir kızın kıvrandığı sahnelerde gördüğümüz gibi, tuvalete gidebilmek için izin alınması gerektiğini öğrenmeleri yetmez mesela; “Tuvalete gidebilir miyim?” sorusunu Türkçe olarak söylemeyi de öğrenmeleri gerekir. Okul çağına kadar kullandıkları dil orada yasaklıdır, sınıfta Kürtçe konuşmanın cezası tek ayak üzerinde tahtada dikilmektir.

Ayça Çiftçi, Altyazı, 17 Aralık 2021

Neoliberal Ekonomiyle Tanışan Fransa: Eğitimde Kapsayıcılık OUT / Özel Okullar IN

Konuya doğrudan geri dönersek, Fransız siyasetçiler devlet bütçesini nasıl arttırırız demek yerine eğitim kaynaklarını rahatlıkla kısabilmişler. İnsan merak ediyor: Misal, açık kaynaklardan ulaşmaya çalışsak ve Fransa’nın savunma bakanlığı bütçesi ile öğretmen maaşı kesintilerini karşılaştırsak nasıl bir oran görürüz? Arkadaşımın durumu özetlemek için yaptığı “köy okulu” benzetmesi de bunu anlatmayı amaçlıyordu. Yani, Fransa’nın eğitimde kapsayıcı politikadan artık göz göre göre vazgeçmiş olmasını.

Lakin, Avrupa’da özel okullar ile İstanbul’da alışık olduğumuz Fransız kolejleri bir değil. Örneğin, göçmen ebeveynler arasında yeni bir bilgi akışı trafiği başlamış: Hangi özel okul dinî eğitim vermiyor? Bu, böyle sorunca, kulağa İslamî muhafazakâr geliyor ama durum biraz tersten. Paris’teki başarılı özel okullar çoğunlukla Katolik (a.k.a. özel imam hatip) okullarıymış. Dolayısıyla, göçmen ebeveynler, bu okullarda, çocuklarının hem seküler eğitim alamayacaklarından hem de sahip oldukları farklı kimlikler sebebiyle ayrımcılığa uğramalarından endişe ediyorlar. Bir veli anlatmış, eşi Cezayir kökenliymiş ve oğlunun bunu bilen arkadaşları bir gün çocuğa şöyle sormuş: “İsrail’i mi, Filistin’I mi tutuyorsun?” Avrupa futbol kupasından etkilenen oğlu, neyse ki, futbol takımı soruyorlar sanmış. O zaman geldik mi ortak soruya: “Ben çocuklarımı bu tartışmalardan uzak nasıl büyüteceğim?”

Bitirirken, Fransa’da (modern) eğitim kültürünün, ayrıcalıklı sınıftan olmayanların da okuyup çalışarak sınıf atlayabilme imkânı sunmasıyla övündüğünü belirtmek isterim. Pierre Bourdieu, reproduction sociale (Toplumsal Yeniden Üretim) kavramıyla toplumsal sınıf farklılıklarının eğitim aracılığıyla nasıl yeniden üretildiğini açıklıyordu. Ancak aynı zamanda, eğitimin, bireylere sosyal mobilite imkânı sunarak sınıf atlama fırsatı yarattığını da vurguluyordu. Hiç unutmam, Erasmus değişim programıyla Amiens’e gittiğimde, bize Fransız Medeniyeti öğreten hocamız, Fransa’yı övmelere doyamadığı bir noktada hararetle sözünü noktalamıştı: “Benim babam çiftçiydi, ben öğretmen oldum.”

Hypocritical migration politics in Germany: Making racist discrimination visible – again!
| |

Hypocritical migration politics in Germany: Making racist discrimination visible – again!

It was the summer of 2015, and I had to apply for a Canadian tourist visa to attend the annual conference of my doctoral colloquium hosted in Toronto. After a short research, I found out that the nearest Canadian embassy for visa applications to Berlin was in Vienna. A personal application was not required. So, I went to the colloquium secretary and asked for an extra budget for sending my passport to Vienna with insurance. They were confused. They didn’t understand why I didn’t want to travel to apply in person. My answer was clear: “I have a passport from the Republic of Turkey. The European borders are open. Thousands of people have been walking from the Middle East, crossing over Turkey, Hungary, and Vienna. Some of them are trying to reach their families here in Germany. They have been constantly attacked and beaten by the local forces. I can go to Vienna, but I can’t come back to Berlin without my German residence permit, and it’s just a sticker on my passport.”

If you have the White European privileges given by birth, you can easily avoid any social causes against human rights until someone pulls your head up and turns it over to the point. It is what happened after the war started in Ukrania. Media coverage was all about how Germany was threatened by the war, especially Russian nuclear weapons, and how badly Germany’s military budget was low in developing a protection shield against atomic attacks. The war maps have been constantly updated with alarming: “The war is x km away from Germany!” For a society that is still suffering from WWII, it’s traumatizing. A war in faraway geographies is “bad,” but a war in Europe is frightening. Thousands of people arriving in Germany seeking a refugee shelter should be “regulated,” but the Ukrainian refugees are more than welcome. Hence, the difference between the current migration politics toward non-European and Ukrainian refugees in Germany is noticeable today.

@ecartan

This photo, taken in Berlin at Tempelhof SBahn Station on May 11th, 2022, displays the blatant racist discrimination against diverse refugee communities in Germany. In rough translation, it says, “Join the employer Land Berlin now and offer services for refugees from Ukraine.” #facepalm

Many people who have fled war and destruction from Ukraine are seeking protection and a safe place to stay in Berlin. Often, the people, including many children and young people, lack the most basic necessities upon their arrival, such as shelter, medical care or financial support. Language barriers also make it difficult for refugees to arrive in our city and to organize further assistance. In this situation, the employees of the State of Berlin stand by the side of the refugees from Ukraine with energetic and professional support and are the first point of contact for the granting of state benefits.

You too can play a valuable role for the common good and contribute your expertise and commitment to the care of the refugees from Ukraine: The state of Berlin offers numerous entry-level opportunities to work in administrative services, for social workers, doctors, interpreters and other professional groups – together we can make arrivals possible!

HAUPTSTADT MACHEN – Das Berliner Karriereportal (Making Capital City – Carrier portal of Berlin)

The official website of Berlin, which was quoted above, highlights the call as follows: “Enabling Arrivals Together” (Gemeinsam Ankommen ermöglichen). It’s great, let’s do it! But why are you only calling out the Ukrainian refugees’ struggles? Why are we only talking about the war in Ukrania but not the Middle East or Africa? Why are we only talking about the participation of the refugees escaping from the war in Ukrania? At the same time, it is very well known that there are zillions of different reasons to apply for refugee status in Germany? For instance, I couldn’t help but wonder: Why are we not talking about sufficient protection and participation of all those subject to gender-based violence both in their home countries and on the migration road, as well as in Germany?

The Berlin government’s call to employers to hire more Ukrainian refugees to benefit from certain financial privileges undoubtedly facilitates racist discrimination in the job market. It has already been very well known that non-german, non-European and non-western names are discriminated against in job applications. They have a “legal reason” for being a racist now; they are just following their state’s migration policy. #ThanksButNo

Photo by Fred Rivett on Unsplash

Last year I had a chance to meet a group of refugee women who arrived in Germany from the Middle East by walking for three weeks long. It was a book-reading event. The book was published following a writing workshop conducted with refugee women from various geographies. They wrote poems. They were emotional and striking poems. Voices were shaking and tears were dropping… After the reading session, we talked about our migration experiences. These women had no chance given to learn german properly. Their diplomas were not recognized in Germany; hence, they were forced to work in low-paid and precarious jobs – a.k.a in no german required jobs. If the German authorities qualified their certificates, they would have been given free german courses to a certain level. Some women, especially young girls who had not yet completed their education in their hometown before the war started, may not be able to present any certificates. In that case, they are asked to go to their state embassies in Germany to collect their missing documents. #ThanksForRetraumatising

Therefore, the first photo above clearly presents the hypocritical migration policies in Germany. In the summer of 2015, the media coverage was all about the number of newcomers. “How long will the borders stay open?” was a hidden way of asking, “How many refugees will we host?” The German government back then assured the public that they had control. They had – a.k.a. the EU-Turkey deal. “The ‘EU-Turkey deal’ is the term often used to describe the ‘statement of cooperation’ between EU states and the Turkish Government, which was signed in March 2016.” According to the EU-Refugee Pact, Turkey would take any measures necessary to stop people traveling irregularly from Turkey to the EU in exchange for a €6 billion EU budget to improve the humanitarian situation refugees face in the country. #WellThoughtThanks In real life, thousands of families fell apart. Even though they had migrant and refugee rights to apply for family reunification in Germany, Turkey is perceived as a safe country, and applications are not validated. Seriously? Still? Even after the government in Turkey decided to withdraw from the Istanbul Convention and while racism is in daily country life constantly increasing? It’s not a question to Turkey but to the EU-states – it’s a question that EU-states should answer, especially, concerning those suffering under the unhumanitarian conditions in Greece?

Since Turkey has not been accepting returns for the past two years, people deemed ‘inadmissible’ have been stuck in Greece in a legal limbo: they have no access to asylum or documents indicating their legal status, and no right to housing, cash assistance, work, or catering services in the camps they reside in

eu.rescue

What does it all mean to museology? The racism and gender-based violence in the german migration politics against marginalized communities should also be made visible in arts and culture – not only in Germany but Europewide. It could be achieved via exhibitions, events, publications, and collaborations. Additionally, the migrant and refugee artists, curators, and museum professionals should be mainly supported by offering specific job and residency vacancies. More importantly, the present should be documented. The current conditions, experiences, and stories of migrants and refugees, especially those identified with marginalized communities, should be collected and enriched with still and moving-image materials. Arts and culture institutions can usually not present sufficient resources for the field study, such as for interviewing people. Still, various NGOs have direct contact with the people concerned. Volunteers (supported with symbolic honorarium) could be engaged to work with NGOs to collect first-hand data for the examination of museum professionals. In the face of forced migration, it’s also crucial not to avoid injustice in migration and gender politics of arts and culture industries. #DecolonizeMuseums Therefore, developing particular migration and gender policies in archives, museums, and art market is not a luxury but a requirement.

cover photo: Photo by Markus Spiske on Unsplash

Barış uğruna elini ne kadar kana bularsın?  —   Zamir, Hakan Günday #readingbuzzy
| |

Barış uğruna elini ne kadar kana bularsın? — Zamir, Hakan Günday #readingbuzzy

Distopya nedir, distopik romanlar bize ne anlatır? Hakan Günday, Zamir romanında, cihanda sulh sağlamayı hedefleyen Cenevre merkezli bir sivil toplum örgütünün barış çalışmaları çerçevesinde, okuyucuya, şimdiki zamanın distopyasını sorgulatıyor.

Kölelik diye tarihsel bir gerçeklik varken hangi distopyadan söz edilebilirdi? Üstelik bir zamanlar Ruanda ya da Bosna’da olanlar sırf Kuzey Amerika’da gerçekleşiyor diye nasıl olur da kıyamet sonrasına tarihlenebilirdi? Böylesine bariz bir ayrımcılık nasıl yapılabilirdi? (…) Dolayısıyla distopya, ancak geçmişi anlatan bir hikâye olabilirdi. Ne de olsa geleceğe dair kurulacak tek bir hayal vardı. Çünkü dünyanın distopik tarihinde henüz görülmemiş tek şey oydu: Ütopya!

s. 349
Photo by Dan Farrell on Unsplash

Türkiye-Suriye sınırı arasındaki bir mülteci kampında yaşanan patlamadan bir bebek sağ kurtulur. Kamp yetkilileri bebeğin ebeveynlerini bulamaz. Bebek patlamadan sağ çıkmıştır ama yüzü deforme olmuştur. Kampı yöneten All for All Vakfı, bebeği, fon geliştirme kampanyalarının yüzü yapmak üzere önce İstanbul’a götürür. Sonra da uluslararası kampanya etkinliklerinin peşinde dünya turu başlar.

Arapçada vicdan ve gerçek niyet anlamlarını taşıyan kelimenin Türkçede ne anlama geldiğini Yusuf Ali elbette bilmiyordu. Sonuçta o, Suriyeli bir bebeğe isim koyduğunu sanan Arap diline âşık bir şairdi. Yine de vahşi hayvanların sezgilerini andıran, şairlere özgü kehanet yeteneğiyle koyduğu ad, bebeğin kaderine denk düşmüştü. Çünkü her ne kadar Yusuf Ali bundan habersiz olsa da Zamir kelimesinin Rus dilinde de bir anlamı vardı: Barış için…

s. 101

Zamir, vakfın kendisinden beklediği vicdanları ağlatma görevini çocukluğundan gençliğine kadar layıkıyla yerine getirir. Önceleri kendisine verilen metnin dışına çıkmayan Zamir, sivil toplumun kesesini açan yumuşak karınları keşfettikçe, sahnede kendi istediği hikâyeleri uydurur. Sahneden indiğindeyse hep düşünür Zamir. Vakıf çalışanlarının sivil toplum ahlâkına dair iç çatışmalarını, sivil toplumun maddi kaynak yaratmak konusunda toplumsal olaylara karşı uyguladığı ayrımcılığı, yükselen sağ politikayı, cinsiyetçiliği ve ırkçılığı düşünüp anlatır Zamir bize.

Yoğunluklu olarak üniversite yıllarında yaşadığı sorgulamalar, Zamir’in yolunu, Birinci Dünya Barışı Vakfı’na çıkarır. Deforme yüzüyle yıllarca sahede savaştan kurtarılan çocukların hikâyelerini anlatan Zamir, devlet başkanları arasında arabuluculuk yapan sivil bir diplomattır artık.

[Y]edi kişi sunucu olarak görev yapıyordu. Ben de onlardan biriydim. Sunuculuk aslında simgesel ve gerçeğin yanında hayli romantik kalan bir unvandı. Vakıfla imzaladığımız iş anlaşmasındaki görev tanımı basitti: Çatışma ya da savaş halinde olan tarafları birbirine sunmak, yani bir masa etrafında oturup görüşebilmeleri için tanıştırmak ve aradan çekilmek. Vakfın web sitesinde, kuruluş amacı açıklanırken de benzer bir tanım kullanılmıştı. Tam da bir üçkâğıtçının uyduracağı sahte bir iş gibi duruyordu: Barış odaklı diyaloglar üretmek ve geliştirmek…

s. 42

Zamir’in iş tanımında belirtilmeyen ve yazılı olmayan tek kural, aslında işin özü: Barış diyaloglarının yine barış koşulları altında yaratılması zorunlu değil.

Sonuçta ben barış satıyordum. İnsanları, barışmanın ya da birbirlerini öldürmemenin kendileri için daha kârlı olacağına inandırmaya çalışıyordum. Bunun için de her yolu deniyordum. Tehdit, şantaj, hile, yalan, iftira, rüşvet, akla ne gelirse… Bu dünyada bir savaş çıkarmak için ne yapmak gerekiyorsa ben de aynısını barış için yapıyordum.

s. 43-44
Photo by Bekky Bekks on Unsplash

Dünyanın yeni bir binyıla hazırlandığı Aralık ayının son günlerinde, birbirinden farklı coğrafyalarda yaşanan ve Zamir’den çözüm bekleyen çatışmalar yaşanıyordur. İktidar, zaman içerisinde yükselen aşırı sağ muhafazakâr, anti-feminist, queer-fobik ve ırkçı politikacılardadır. Örneğin, Almanya’da iktidar, en büyük müslüman göçmen grubu olan Türkleri sınırdışı etmeye karar vermiştir.

14 yıl boyunca Almanya’yı önce koalisyonlarla, sonra da tek başına yönetmiş olan aşırı sağ görüşlü parti, iki yıl önce, sayesinde seçimi yeniden kazandığı vaadini mitinglerde dile getirirken kimse yadırgamamıştı. Daha doğrusu yadırgamaya kalkan Almanların bunu yapmaya fırsatı bile olmamıştı. Polis copu ve biber gazı eşliğinde derhal evlerine gönderilerek sesleri daha en başta kesilmişti. Parti temsilcileri o mitinglerde şunları söylemişti: (…)

“Unutmayalım ki bu insanlar bu ülkeye misafir işçi olarak geldi. Ama şimdi misafir kendini ev sahibi sanıyor! Hatta evin azımsanmayacak bir bölümünü kendi zevkine göre çoktan döşedi bile. Bu kabul edilemez!”

(…)

“Türkleri bu ülkeden kovmak, bir nefsi müdafaa hareketidir! Nefsi müdafaa milliyetçilik değildir! Nefsi müdafaa faşizm değildir! Nefsi müdafaa bir hayatta kalma mücadelesidir! Ve Almanya hayatta kalmak için, topraklarındaki en büyük Müslüman topluluk olan Türklerden bir an önce kurtulmalı, kendini arındırmalıdır!”

s. 110-112

Zamir, taraflar arasında ara buluculuk yapmak üzere, ormanda örgütlenen militarist Türk göçmenlerle görüşür. Önce kadınları ve çocukları kurtarıp daha sonra Alman-Türk olduklarını kanıtlamak üzere savaşmaya hazırlanan bu bir grup erkek, Zamir’e, gurbetçi kimliğini de yeniden düşündürtür. Memlekete duyulan hasret, uzaklarda bir coğrafyada terk edilen hayata özlem midir yoksa hiç var olmayan ama tahayyül edilen bir ülkeye mi?

Celal’in hayal kırıklığını anlayabiliyordum. Ne de olsa bu dünyada Türkiye’ye dair fantezileri olan sadece onlar kalmıştı. Bu çağın oryantalistleri Avrupalı ressam ya da şairler değil, gurbetçi denilen insanlardı.

s. 146
Photo by Annie Spratt on Unsplash

Almanya gibi İngiltere’de de rüzgâr göçmen toplulukların aleyhine esiyordur. Hükümet, ülkede hangi göçmenlerin kalacağına dair bir rapor hazırlamıştır. Bu rapor kamu tarafından duyulursa iç çatışma çıkabilir; eğer kamu bilgilendirilmezse göçmenler insan haklarına aykırı bir şekilde sınır dışı edilecektir. Zamir tarafını seçmek zorunda.

Britanya’daki bütün azınlıkları listeliyorlar. Sonra da her birinin topluma kattığı sosyoekonomik ve kültürel değerleri inceliyorlar. Buna göre de o azınlığa bir puan veriyorlar. Buna fayda endeksi deniyor. Sonra da bir azınlığın fayda endeksine bakıp toplam nüfusa oranının ne olması gerektiğini hesaplıyorlar. Yani her azınlık için bir nüfus kotası belirleniyor.

s. 63

Sunucuların görevi, Zamir’e sorsalar, bütün dünyayı bir harp alanı gibi görmek ve irili ufaklı bütün savaş ihtimallerini tespit ederek barış için hareket etmek. Birinci Dünya Barışı Vakfı’na göre barış, ne pahasına olursa olsun can kaybını önlemek demek. Peki, nefes almak yaşamak mı?

Bizim işimiz insan haklarıyla ilgili değildi. Bir bölgedeki düşünce ya da seyahat özgürlüğüyle zerre kadar ilgilenmezdik. Bir toplumdaki eşitlik ya da adalet düzeyini asla umursamazdık. Bizim işimiz, çatışma çıkmamasıyla ilgiliydi… Bunun doğal sonucu da insanların hayatta kalmasıydı. Sonrasında o hayatlarla ne yapacakları onların sorunuydu. Dolayısıyla bizim için, faşist bir devlete karşı çıkabilecek bir ayaklanmayı önlemek, bazı durumlarda, barışı sürdürmek anlamına geliyordu. (…) Tabii bunun sonucunda da milyonlarca sivil, başlarındaki diktatörlerin ordularıyla savaşırken ölmüyor ama baskı altında yaşamaya devam ediyordu. Hangisini tercih ettiklerini insanlara sormuyorduk. Özgürlüğü mü yoksa hayatta kalmayı mı? Onların yerine karar veriyorduk.

s. 66-67
Photo by Leonardo Burgos on Unsplash

Çocukluğunun bir kısmını İstanbul’da geçiren Zamir, yeni binyıla hazırlığın son günlerinde, Türkiye’nin anti-demokratikleşme sürecini hem kişisel ilgiyle hem de mesleği gereği yakından takip eder.

Çünkü az önce Anayasa Mahkemesi, Türk hükümetinin plebisit kararına karşı, ana muhalefet partisi tarafından yapılan itirazı reddetmişti. Buna göre, planlandığı gibi 1 Ocak’ta Türkiye’de bir plebisitin amacına son derece uygundu. (…) [B]u plebisitte Türk halkına tek bir soru sorulacaktı:
Allah var mı?

s. 46-47

Belki de, plebisit sonrası içe dönük bir ekonomiye dönen Türkiye’de, dönemin devlet başkanının vatandaşlara sunduğu vaadlerdir Zamir’e distopya ile ütopya arasında şimdiki zamanı nereye koyduğumuz ve aslında koymamız gerektiğini düşündürten.

Kimse endişelenmesin! İlaç ve gıda temininde asla sıkıntı çekmeyeceğiz. Evet, belki yurtdışıyla ticaretimiz kısıtlanacak ama inanın bana, çok daha mutlu bir Türkiye olacak. Çünkü artık muhalefetin iktidarla kavgası bitecek. Bütün bir millet olarak, tek yumruk olacağız. Bugün bizi dünyadan kopartmak isteyen düşmanlarımızın karşısında, tek vücut olup bir dağ gibi yükseleceğiz! O arada da herkes şunu anlayacak: Türkiye’nin olmadığı bir dünya boş bir sahnedir! Ama o zaman da bakalım, biz onlarla ticaret yapmak isteyecek miyiz? Belki de bu defa biz onlara ambargo uygulayacağız! Bilemiyorum, belli olmaz. Ama kesinlikle, belli olan bir şey var. O da şu: Biz bize yeteriz! Hatta yeter de artarız!

s. 268
Photo by BP Miller on Unsplash

Sivil toplum örgütlerinin faaliyetlerine ve proje fon ekonomilerine Zamir’in gözünden bakınca insan kendi sınırlarını da yeniden gözden geçirme ihtiyacı duyuyor: Barış uğruna elini ne kadar kana bularsın? Hangi bilgiyi çatışma çıkmaması uğruna saklarsın? Birinin haksızlığa uğradığını gördüğünde sesini çıkartır mısın? Ne zaman çıkartırsın ya da ne zaman susarsın?

İki ihtimal var. Ya bu rakamların sahte olduğu kamu oyuna açıklanacak… Ya da açıklanmayacak. Sizce hangi durumda İngiltere’de kan dökülür? Çünkü aslında Birinci Dünya Barışı Vakfı olarak bizi ilgilendiren tek konu bu. (…) Sizce hangisini yapalım? Gerçeği açıklayalım ve İngiltere’de bir iç savaş mı çıksın? Yoksa her şeyi unutalım ve barış hali devam mı etsin?

s. 66 – 67

Peki, bu, bize müzeler hakkında ne söylüyor?

Şiddetin Eleştirisi metninde, Walter Benjamin, bir eylemin şiddet içerip içermediğini anlamak için amaçlara değil araçlara bakmak gerektiğini anlatır. Tetiği çekip birini öldürmek şiddettir. Ama bunu vatanınızı kurtarmak için yaptığınızı söylerseniz kahraman asker olursunuz. Eğer herhangi bir devlet tarafından resmi olarak tanınmayan silahlı bir örgüt tetiği çekerse asker değil, gerilla olur. En yalın ifadesiyle, amaç, şiddet eylemini meşrulaştırmak için araçsallaştırılmaya müsaittir. O zaman, Birinci Dünya Barışı Vakfı’nın ön gördüğü ve Zamir’in uyguladığı tehdit, şantaj, hile, yalan, iftira, rüşvet ve akıllara gelen diğer her şey barış yolunda mübah mı?

Kâr amacı gütmeyen kurumlar olarak müzeler, bilgi aktarımında ve yaymada sivil toplumun temel yapı taşlarından biri. Biraz Zamir gibi düşünürsek: Yüksek bütçeli bir sergi planladınız, sponsor arıyorsunuz. Bir şirket serginizi desteklemek istediğini söyledi. Görüşmeler sırasında fark ettiniz ki şirketin Afrika’da madencilik ortaklıkları var. “Sizce hangisini yapalım?” Teklifi reddedelim ve sergi ya iptal olsun ya da planlama uzasın? Yoksa kamunun bu ortalıktan haberi olmasın, kara parayı yararlı paraya çevirelim ve şirket popülerlik kazansın?

Ya da en basit haliyle: Etik sınırı nerede çiziyoruz?

CAMOC Workshop “Migration: Cities”, Frankfurt, June 2018
| | | | |

CAMOC Workshop “Migration: Cities”, Frankfurt, June 2018

Abstract

For a very long time, migration was often represented in museums by displaying suitcases which can be considered as a romantic representation of migrants: “They pack their little lives” in a suitcase and leave for a foreign country. In many museum displays, suitcases stand for the good old days, but also for poverty and for the hope for a better life. Furthermore, instead of presenting migrant groups by a variety of themes such as their struggles, achievements, and goals, museums preferred to link migration to the national history, emphasizing the concept of multiculturalism. Thus, a picture of different people living together happily was drawn. The basic problem with this picture is that it doesn’t reflect the change in time and space. For instance, today, the terminology of “migrant” is mostly replaced with “citizen with migration origin”, which shows us the importance of rethinking how to display migration in museums. In this conceptual framework, this workshop aims to discuss the museological and curatorial experiences in the Federal German Migrant Women Association’s (GKB) Bibliothek der Generationen Project housed in the Historical Museum Frankfurt, which aims to archive the history of migrant women in the perspective of documenting their struggles through the years, achievements in the present day, and goals for the future.

GKB was founded in 2005 in Frankfurt and then expanded to more than 25 cities and promotes the idea of socialization and integration of migrant women in Germany. The women, coming from different geographies in Turkey, present diverse ethnical and religious identities. They participate or organize demonstrations, hand out pamphlets, conduct close relationships with other institutions, and cooperate to further common interests. In this manner, Bibliothek der Generationen Project aims to archive individual stories in various forms, such as short story book, chore recording, annual activity calendar, 10th year anniversary book, friendship book, paintings, and hand crafts in order to enable new migration narratives, which are beyond “a tiny suitcase full of frustrations and hope.” Archival materials, produced after following a series of workshops, are basically instruments for women to tell their own stories beyond dissatisfaction, desire, homeland, abroad, homesickness, problematic encounters with citizens of hosting countries, road trips to homeland, letters, diaries, smell of black tea, etc. The project, kicked off in June 2014, includes two participatory exhibitions as well: “ABC of Migrant Women Association: A Female Dictionary” (Cologne, 2015; Frankfurt, 2016; İstanbul, 2016; Berlin, 2017) and “World from Female Perspective!” (Berlin, 2017).