Müzeyi Kim Kurar?
Kültür Bakanlığı, Belediyeler ve Özel Koleksiyonerler ile
Müze Sergi İşleri ve Müze Tasarım Süreçleri
Elif Çiğdem Artan, Genç Sanat, Temmuz-Ağustos-2016
Müze tasarımı söz konusu olduğunda sadece mimarların isimlerinin öne çıkması şüphesiz bütün dünyada eski. Bugün yeni bir müzenin kuruluş haberi de yine mimarının ismi öne çıkartılarak hazırlanan duyurularla paylaşılıyor. Bu müzeler, bir anlamda da, mimarların farklı coğrafyalarda bulunan çeşitli kentlere kişisel imzaları olarak değerlendiriliyor. Öyle ki bazı müzelerde, müze binasının maketi bizatihi bir teşhir nesnesine dönüşmüş durumda ve müze ziyaretinin başlangıç noktasına yerleştirilen bir vitrin içinde sergileniyor. Ziyaretçilerin mimara zorunlu saygı duruşu. Bir kutsa(n)ma vitrini. Müzecilikte mimariyi öne çıkaran bu yaklaşımın, temel bir algı yanıltmasına sebep olduğunu düşünüyorum; sanki bir müze sadece bina tasarımdan oluşuyormuş ve de teşhirde yer alan nesneler koleksiyondan çıkıp vitrinlere kendi kendilerine yerleşiyorlarmış gibi.
Bir müzenin esas bileşenleri koleksiyonu ve ziyaretçileridir. Bu iki unsur, küratörün ve/veya müzebilimcinin kurguladığı bir hikâyenin etrafında ve belirlediği dolaşım rotasında bir araya gelir. Dolayısıyla müzelerde ve sergilerde asıl olan büyüleyici mimari sunumlar değil, anlatılan hikâyedir. Müzecilik, hikâyenin tamamlayıcı unsuru olan mekân algısının yaratılması noktasında mimariden yararlanırken, mimaride anlatının kurgusunun da yine mimarlar tarafından tasarlandığını görebiliyoruz. Bu noktada da müzelere mimari yaklaşım ile müzebilim arasında büyük bir fark olduğunu söyleyebiliriz; ziyaretçi pratiklerine bakış açısı.
Bugün ülkemizde de birbiri ardına yenilenen ve de yeni açılan müzeler varken, mimarlık ve müzebilim arasındaki bu ilişkiyi Müze Sergi İşleri’nin iki kurucu ortağı, küratör Deniz Koç ve müzebilimci Yeşim Kartaler ile birlikte konuştuk: Bir müzeyi kim kurar? Kültür Bakanlığı projelerinin ihale süreçlerinden içerik geliştirmeye, proje bütçelerinden piyasadaki aktörlere uzanan bir perspektifte, Türkiye’nin güncel müzecilik durumunu değerlendirdik.
***
Yazının tamamını buradan okuyabilirsiniz.